Ngā rongonga whakatū kairīwhi a te Kōti Whenua Māori
Ngā rongonga whakatū kairīwhi a te Kōti Whenua Māori
He kōti pupuri kōrero te Kōti Whenua Māori. Ko tā rātou mahi, he whakatakoto i ngā kōrero tika e pā ana ki ngā kaipupuri whenua Māori me ō rātou whenua. Ko tētahi wāhi o tērā mahi, he whakahaere rongonga mō ngā tono a ngā whānau e pā ana ki te kairīwhitanga o te whenua.
I te rangi tonu o tō rongonga, me ngana ki te tae atu 15 meneti i mua i te wā tīmata o tō rongonga. Ka wātea koe ki te:
- hui atu ki tō kaiārahi, ki ngā whānau ka tautoko i a koe ki tō rongonga
- waitohu i te rārangi tae atu
- pātai i ngā pātai mō te rongonga.
He aha ngā mahi i te rongonga
Ko ngā rongonga tauatanga waingōhia ka oti i te 5-10 meneti. I te rongonga, ka pātai atu te Tiati ki a koe ki te:
- pānui i tō ingoa me tō wāhi noho
- whakapūmau ki mua ki te Kōti, he pono, he tika tō tāpaetanga.
Kua oti kē i te Tiati tō tāpaetanga hukihuki te pānui, nā reira mehemea he pātai āna, ka pātaitia koe. Hei tauira, ki te kīia e te whānau me āhei hoki nga tamariki whāngai ki te taua ki te whenua, māna pea koe e tono ki te whakaū i tērā.
Na, mehemea he tangata e tohe ana i te tauatanga, ka whakaaetia e te Tiati he wā ki te whakamārama atu. Ki te pēnei, e wātea ana koe ki te whakahoki kōrero.
Ko tā te Tiati mahi ko ngā ritenga o tō tauatanga e whakatutuki ana i ngā here ki roto i Te Ture Whenua Māori 1993. Hei tauira, ka kōrero ki a koe ko wai pea ka atawhai i te whenua i tō rātou oranga, ko wai mā ka taua atu, ā, ko wai hoki mā kāore ō rātou pānga atu.
Ka whakapūmautia tō tauatanga hei te mutunga o te rongonga, ā, ka whakahoutia e te Kōti kia tāpiri atu ki ngā mauhanga.